W dniu 9 sierpnia 2022 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące gospodarowania nieczystościami ciekłymi, które nałożyły na samorządy oraz właścicieli nieruchomości nowe obowiązki, pod groźbą kar. Zmiany przepisów wynikają z dostosowania prawa polskiego do dyrektyw unijnych. Polsce grożą unijne sankcje, za nierealizowanie traktatowych zobowiązań dotyczących postępowania z nieczystościami ciekłymi. Zmiany wprowadzono w trzech ustawach, w tym w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Dla przypomnienia, ustawa ta określa między innymi obowiązki właścicieli nieruchomości, którzy pozbywają się z terenu nieruchomości nieczystości ciekłych. W sytuacji, gdy nie istnieje techniczna możliwość podłączenia nieruchomości do sieci kanalizacji sanitarnej, nieczystości ciekłe mogą być odprowadzane wyłącznie do szczelnych zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków.
W przypadku gdy na nieruchomości znajduje się zbiornik bezodpływowy lub przydomowa oczyszczalnia ścieków, zobowiązany jesteś do zawarcia umowy z przedsiębiorcą posiadającym zezwolenie Wójta Gminy Zembrzyce na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków oraz do posiadania dowodów uiszczania opłat za ww. usługi (np. faktury, rachunku).
Gromadzone w zbiorniku bezodpływowym nieczystości ciekłe usuwaj z częstotliwością adekwatną do zużytej wody i pojemności zbiornika w sposób uniemożliwiający przepełnienie zbiornika.
Z kolei osadów ściekowych z przydomowych oczyszczalni ścieków pozbywaj się z częstotliwością wskazaną w instrukcji eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków.
Nowelizacja ustawy wprowadza także nowe przepisy odnoszące się do kontroli przestrzegania przepisów związanych z właściwym postępowaniem z nieczystościami ciekłymi. Przypominając, zgodnie z art. 6 ust. 5a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, Wójt kontroluje:
- posiadanie umów na opróżnianie zbiorników bezodpływowych lub osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków,
- dowody uiszczania opłat za opróżnianie zbiorników bezodpływowych lub osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków.
Jedną z największych zmian przepisów w zakresie kontroli jest wprowadzenie cykliczności. Wójt Gminy Zembrzyce został zobowiązany prowadzić kontrolę, w zakresie opisanym powyżej, co najmniej raz na dwa lata.
Jak może przebiegać kontrola ? Nowelizacja ustawy wprowadziła również przepis szczegółowy dotyczący sposobu przeprowadzania kontroli. Stosuje się do niej przepisy art. 379 i art. 380 Prawa ochrony środowiska. Zgodnie z nimi, kontrolujący jest upoważniony miedzy innymi do żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego oraz żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli. Z czynności kontrolnych kontrolujący sporządza protokół, którego jeden egzemplarz doręcza kontrolowanej osobie fizycznej lub kierownikowi kontrolowanego podmiotu. Z punktu widzenia nowych przepisów dotyczących kontroli, istotne znaczenie odgrywa także wprowadzony nowelizacją przepis karny do art. 10 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie, zgodnie z którym, kto utrudnia lub udaremnia przeprowadzenie ww. kontroli podlega karze grzywny.
Czego mieszkańcy mogą się zatem spodziewać? W ciągu najbliższych dwóch lat wszyscy właściciele nieruchomości zobowiązani do odprowadzania nieczystości ciekłych do zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków zostaną wezwani do urzędu gminy w celu przedłożenia umowy oraz dowodów uiszczania opłat w ww. zakresie. Kontrolujący będzie sprawdzał, czy ilość wywiezionych za pośrednictwem podmiotu uprawnionego nieczystości ciekłych pokrywa się z ilością pobranej wody w danym okresie. Pod uwagę będzie brane zużycie wody według wskazań licznika lub norma wg Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody. W celu ułatwienia gminom przeprowadzania kontroli ustawodawca nałożył na podmioty opróżniające zbiorniki bezodpływowe i osadniki w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków obowiązek przedkładania kwartalnego sprawozdania z wykazem właścicieli nieruchomości, od których zostały odebrane nieczystości ciekłe, wraz z wykazem adresów tych nieruchomości.
Jakie są konsekwencje nieposiadania umowy oraz dowodów uiszczania opłat za usługi w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków? W takim przypadku gmina przejmuje obowiązek opróżniania zbiornika bezodpływowego lub osadnika w instalacji przydomowej oczyszczalni ścieków od właściciela nieruchomości i zobowiązuje go decyzją do m.in. uiszczania opłat wyliczonych z zastosowaniem górnych stawek opłat. Górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za opróżnianie zbiorników bezodpływowych i osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków ustala Rada Gminy w uchwale. Ponadto zgodnie z art. 10 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach za uchylanie się od obowiązków wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciel nieruchomości podlega karze grzywny na zasadach wskazanych w kodeksie postępowania o wykroczeniach.
Nowe przepisy a samorządy. Wójt gminy został natomiast zobowiązany do składania corocznych sprawozdań Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska i Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Sprawozdanie będzie zawierać informacje między innymi o:
- liczbie zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy;
- liczbie właścicieli nieruchomości, od których odebrano nieczystości ciekłe, oraz liczbie osób zameldowanych pod adresem nieruchomości, na której znajduje się dany zbiornik bezodpływowy lub dana przydomowa oczyszczalnia ścieków;
- liczbie zawartych umów dotyczących wywozu nieczystości ciekłych w okresie sprawozdawczym, a także przed okresem sprawozdawczym, jeżeli obejmują działania realizowane w okresie sprawozdawczym;
- liczbie zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków, których opróżnianie zorganizowała gmina;
- ilości wody pobranej przez użytkowników niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej;
- liczbie przeprowadzonych kontroli dokumentów oraz wynikach tych kontroli.
Nowe przepisy przewidują kary dla gmin niewywiązujących się z nałożonych na nie obowiązków. W przypadku gdy wójt nie wywiązuje się z obowiązku przeprowadzania cyklicznych kontroli dokumentów potwierdzających zagospodarowanie nieczystości ciekłych w sposób zgodny z prawem – gmina podlega karze pieniężnej w wysokości od 10 tys. do 50 tys. zł.